(каго каму)

продолговатый мозг — прадаўгаваты мозг

средний мозг — сярэдні мозг

воспаление мозга — запаленне мазгоў

вправить мозги — управіць (уставіць) мазгі

(испорченный) до мозга костей — (сапсаваны) ушчэнт

мозги набекрень у кого — галава з дурыкамі ў каго

мозги не варят у кого — галава не варыць у каго, не хапае клёпак у каго, бракуе розуму ў каго, каму, не ўсе дома ў каго

с мозгом, с мозгами — з галавой, разумны, з розумам

шевелить (раскидывать) мозгами — варушыць мазгамі

представлять списки — падаваць спісы

представлять на рассмотрение, утверждение — падаваць на разгляд, зацвярджэнне

представлять соображения — прыводзіць (падаваць) меркаванні

представлять свидетелей к допросу — дастаўляць (ставіць) сведак на допыт

представлять педагогическому совету нового преподавателя — рэкамендаваць (прадстаўляць) педагагічнаму савету новага выкладчыка

представлять товарища отцу — знаёміць таварыша з бацькам

представлять кого-либо в смешном виде — маляваць (паказваць) каго-небудзь у смешным выглядзе

автор представляет своих героев… — аўтар малюе (паказвае, выводзіць) сваіх герояў…

эта работа не представляет больших затруднений — гэта работа не выклікае (не складае) вялікіх цяжкасцей

представлять сумасшедшего — прыкідвацца вар'ятам, строіць з сябе вар'ята

представлять сцену из новой пьесы — паказваць сцэну з новай п'есы

вы представляете себе такую картину? — вы ўяўляеце сабе такі малюнак?

служба в армии представляет почётную обязанность граждан — служба ў арміі з'яўляецца пачэсным абавязкам грамадзян

он представляет собой воплощение честности — ён з'яўляецца ўвасабленнем сумленнасці

это представляет большую ценность — гэта ўяўляе (складае) вялікую каштоўнасць

представлять интересы масс — прадстаўляць інтарэсы мас

представить новые данные — падаць (прывесці) новыя даныя

представить свидетельство о болезни — падаць (паказаць, прад'явіць) пасведчанне аб хваробе

представить документы — прадставіць (прад'явіць) дакументы

представить большие затруднения — выклікаць (скласці) вялікія цяжкасці

это представляет большое затруднение — гэта з'яўляецца вялікай цяжкасцю

представьте себе — уявіце сабе

можете себе представить — можаце сабе ўявіць

протянуть кому-либо руку — працягнуць (падаць) каму-небудзь руку

держать в руках прям., перен. — трымаць у руках

руки по швам! воен. — рукі па швах!

неразборчивая рука — неразборлівая рука, неразборлівы почырк

подделать чью-либо руку — падрабіць чыю-небудзь руку (чый-небудзь подпіс)

по правую руку — па правую руку, з правай рукі, справа

рука об руку — поплеч

рука руку моет погов. неодобр. — рука руку мые

своя рука владыка погов. — свая рука ўладыка

рука не дрогнет у кого — рука не задрыжыць у каго, чыя

руки чешутся у кого-либо — рукі свярбяць у каго-небудзь

руки коротки — рукі кораткі

длинные руки у кого — доўгія рукі ў каго

руки прочь! — рукі прэч!

средней руки — сярэдні, сярэдняй рукі

не покладая рук — не апускаючы (не складаючы) рук

рукой подать (куда-либо, откуда-либо) — рукой падаць

как рукой сняло — як рукой зняло

держать чью-либо руку — трымаць чыю-небудзь руку, быць на чыім-небудзь баку

набить руку на чём-либо — набіць руку на чым-небудзь (налаўчыцца, налажыцца)

протянуть руку помощи — падаць руку дапамогі

нагреть руки — нагрэць рукі

чужими руками жар загребать погов. — чужымі рукамі жар заграбаць

(быть) как без рук — (быць) як без рук

сон в руку — сон спраўдзіў

из рук вон плохо — нікуды не варта, вельмі дрэнна

узнать из первых рук что-либо — даведацца з першых рук пра што-небудзь

прибрать к рукам кого-либо, что-либо — прыбраць да рук каго-небудзь, што-небудзь

он на руку нечист — ён на руку нячысты

иметь на руках кого-либо — мець на руках каго-небудзь

отбиться от рук — адбіцца ад рук

быть связанным по рукам и ногам — быць звязаным па руках і нагах

с пустыми руками — з пустымі рукамі

быть не с руки кому-либо — быць не з рукі каму-небудзь

золотые руки — залатыя рукі

лёгкая рука у кого — лёгкая рука ў каго

с лёгкой руки — з лёгкай рукі

правая рука — правая рука

сильная рука — моцная рука

тяжёлая рука у кого — цяжкая рука ў каго

брать (взять) голыми руками — браць (узяць) голымі рукамі

щедрою рукою — шчодрай рукой

на руку — на руку, падыходзіць

не рука кому — не падыходзіць

по рукам! — па руках!

говорить под руку — гаварыць пад руку

под рукой (находиться) — пад рукой (знаходзіцца)

не с руки кому — не з рукі каму

руками и ногами — рукамі і нагамі

руки не доходят — рукі не даходзяць

руки опустились у кого — рукі апусціліся ў каго

рука не поднимается у кого — рука не падымаецца ў каго

рукой не достать — рукой не дастаць, фігай носа не дастаць

запустить руку во что — запусціць руку ў што

искать чьей руки — прасіць чыёй рукі

лизать руки кому — лізаць рукі каму

ломать руки — ламаць рукі

марать (пачкать) руки — пэцкаць рукі

наложить руку на что — налажыць руку на што

наложить на себя руки — налажыць на сябе рукі

обагрить руки кровью (в крови) — запляміць рукі крывёй

опустить руки — апусціць рукі

поднять руку на кого — узняць руку на каго

предложить руку (и сердце) кому — прапанаваць руку (і сэрца) каму

приложить руку к чему — прылажыць руку да чаго

умыть руки — умыць рукі

развязать руки — развязаць рукі

дать волю рукам — даць волю рукам

махнуть рукой на кого-что — махнуць рукой на каго-што

как без рук — як без рук

брать (взять) себя в руки — браць (узяць) сябе ў рукі

нельзя в руки взять — нельга ў рукі ўзяць

плыть в руки — плысці (плыць) у рукі

попасть в руки — трапіць у рукі

держать кого в руках — трымаць каго ў руках

валиться из рук — валіцца з рук

выпустить из рук — выпусціць з рук

выдать на руки что кому — выдаць на рукі што каму

отдать на руки кому — аддаць на рукі (пад апеку)

носить на руках кого — насіць на руках каго

бить по рукам — біць па руках

попасться под руку кому — папасціся (трапіць) пад руку каму

в одни руки — у адны рукі

в наших (ваших, их и т.д.) руках — у нашых (вашых и т.д.) руках

из рук вон плохо — вельмі дрэнна

из вторых рук — з другіх рук

из рук в руки — з рук у рукі

на скорую руку — на скорую руку

скорый на руку — скоры на руку

на руках чьих умереть — на руках чыіх памерці

не знать, куда руки деть — не ведаць, куды рукі дзець

по рукам ходить — па руках хадзіць

с рук долой — з рук далоў

лишь бы с рук — абы з рук

с рук продавать — з рук прадаваць

с рук сбыть (спустить) — з рук збыць (спусціць)

с рук сойти — дарма прайсці

с руками оторвать — з рукамі адарваць

дело (работа) горит в руках у кого — работа гарыць у руках у каго

дело рук чьих — яго (іх) работа

и книги в руки кому — і кнігі у рукі каму

и карты в руки кому — і карты ў рукі каму

мастер на все руки — майстар на ўсе рукі

обеими руками подписаться под чем — абедзвюма рукамі падпісацца пад чым

обеими руками ухватиться — абедзвюма рукамі ўхапіцца

охулки на руку не класть (не положить) — не схібіць

положа руку на сердце — палажыўшы руку на сэрца, шчыра кажучы

прибрать вожжи к рукам — узяць лейцы ў рукі

свобода рук — воля рук

сложа руки сидеть — злажыўшы (склаўшы) рукі сядзець

в глаза говорить (сказать) — у вочы гаварыць (сказаць)

глаза б (мои) не видели кого-чего — вочы мае не бачылі б каго-чаго, вочы (мае) не глядзелі б на каго-што

глаза горят у кого (чьи) на что — вочы гараць у каго (чые) на што

глаза на лоб лезут — вочы на лоб лезуць (вылазяць)

делать большие глаза, смотреть большими глазами — рабіць вялікія вочы, глядзець вялікімі вачамі

куда глаза глядят (идти, брести) — куды вочы глядзяць (ісці, брысці)

куда ни кинь глазом — куды ні кінь вокам

лезть на (в) глаза кому — лезці на (ў) вочы кому

на глаз — на вока

на глаза не показываться (не попадаться) — на вочы не паказвацца (не пападацца)

на глазах чьих (у кого, кого) — на вачах чыіх (у каго, каго)

ни в одном глазу (глазе) — ні ў адным воку

отвести глаза кому на что — адвесці вочы кому на што

с глаз долой (уйти, убраться и т.п.) — прэч з вачэй (пайсці)

с глазу на глаз — з вока на вока, вока на вока, сам-насам

смотреть (глядеть) во все глаза (в оба глаза) — глядзець пільным вокам

хоть глаз выколи — хоць вока выкалі

не спускать глаз с кого-либо — не зводзіць (не спускаць) вачэй з каго-небудзь, мець на воку каго-небудзь

за глаза — за вочы

беречь пуще глаза — берагчы як зрэнку вока

дурной глаз — паганае вока

в глазах чьих — у вачах чыіх

на глаза чьи — на вочы чые

за глаза (достаточно, хватит) — аж занадта

невооружённым глазом — простым (няўзброеным) вокам

простым глазом — простым вокам

с пьяных глаз — з п'яных вачэй

с какими глазами появиться (показаться) куда — з якімі вачамі з'явіцца (паявіцца, паказацца) куды

глаза на мокром месте у кого — вочы на мокрым месцы ў каго

глаза слипаются — вочы зліпаюцца

глаз не казать — вачэй не паказваць

глаз не показывать — вачэй не паказваць

глазом не моргнуть — вокам не (з) маргнуць

вскинуть глаза (глазами) — ускінуць (узняць) вочы

выплакать (все) глаза — выплакаць (усе) вочы

высмотреть глаза — прагледзець вочы

замазать глаза кому — замазаць вочы каму

закрыть глаза на что — заплюшчыць вочы на што

запустить глаза куда — усунуць нос куды

колоть глаза кому — калоць вочы каму

мозолить глаза кому — мазоліць вочы каму

открыть глаза кому на что — адкрыць вочы каму на што

проглядеть глаза — прагледзець вочы

продрать глаза — прадраць (пралупіць) вочы

проплакать (все) глаза — праплакаць (усе) вочы

просмотреть глаза — прагледзець вочы

пялить глаза — лупіць вочы

есть глазами — есці вачамі

играть глазами — падморгваць

измерить глазами — змераць вачамі, акінуць вокам

искать глазами — шукаць вачамі

пожирать глазами — есці вачамі

стрелять глазами — страляць вачамі

бить в глаза — біць у вочы

бросаться в глаза — кідацца ў вочы

вырасти на глазах чьих — вырасці ў вачах чыіх

глядеть смерти (опасности, гибели и т.п.) в глаза — глядзець смерці (небяспецы, гібелі и т.п.) у вочы

лезть в глаза (на глаза) — лезці ў вочы (на вочы)

смотреть (глядеть) в глаза кому — глядзець у вочы каму

смотреть (глядеть) прямо (смело) в глаза чему — глядзець прама (смела) ў вочы чаму

смотреть (глядеть) на что чьими глазами — глядзець на што чыімі вачамі

тыкать в глаза — пароць вочы

в глаза не видать кого — у вочы не бачыць каго

в глазах двоит — у вачах дваіцца

в глазах двоится — у вачах дваіцца

в глазах рябит — у вачах стракаціць

в глазах темнеет — у вачах цямнее

в глазах (перед глазами) стоять — у вачах (перад вачамі) стаяць

за глаза (говорить, ругать, называть и т.п.) — за вочы (гаварыць, лаяць, называць и т.п.)

из глаз (скрыться, исчезнуть, пропасть и т.п.) — з вачэй (схавацца, знікнуць, прапасці и т.п.)

как бельмо на глазу — як бяльмо на воку

насколько хватает глаз, куда достаёт глаз — як вокам скінуць (схапіць, ахапіць, акінуць, згледзець)

не в бровь, а (прямо) в глаз — не ў брыво, а ў вока

не верить своим глазам — не верыць сваім вачам

не знать, куда глаза деть — не ведаць, куды вочы дзець

не сводить глаз — не зводзіць вачэй

не успеть глазом моргнуть (мигнуть) — не паспець вокам маргнуць

ни аза в глаза не знать (не понимать и т.п.) — нічагуткі не ведаць

подвергать бомбардировке — бамбардзіраваць, падвяргаць бамбардзіроўцы

подвергать обсуждению — абмяркоўваць, ставіць на абмеркаванне

подвергать осмотру — ставіць на агляд, аглядаць

подвергать опасности свою жизнь — ставіць пад небяспеку свае жыццё, рызыкаваць сваім жыццём

подвергать действию света — дзейнічаць (уздзейнічаць) святлом (на што), ставіць (выстаўляць, падстаўляць) пад дзеянне святла

подвергать операции кого-либо — рабіць аперацыю каму-небудзь

подвергать пытке — катаваць

подвергать допросу — рабіць допыт, дапытваць (каго)

подвергать заключению юр. — знявольваць

подвергать обыску кого-либо — рабіць вобыск у каго-небудзь, абшукваць каго

подвергать взысканию кого-либо — накладаць спагнанне на каго-небудзь

подвергать наказанию — караць, накладаць кару

подвергать штрафу — накладаць штраф, штрафаваць

подвергать испытанию — браць на выпрабаванне, выпрабоўваць, ставіць на (пад) выпрабаванне

подвергать сомнению — браць пад сумненне, сумнявацца (у чым)

подвергать критике — крытыкаваць

подвергать мукам — мучыць

подвергать насмешкам — браць на смех, насміхацца, смяяцца (з каго-чаго), кпіць (з каго-чаго)

плыть по морю — плыць па моры

идти по дороге — ісці па дарозе

лазить по горам — лазіць па гарах

книги разложены по всему столу — кнігі разложаны па ўсім стале

по гладкому дну — па гладкім дне

по голому телу — па голым целе

ударить по спине — ударыць па спіне

идти по самому берегу — ісці ўздоўж (каля) самага берага

идти по улице — ісці па вуліцы (вуліцай)

дорога пролегала по болоту — дарога ішла балотам (па балоце)

по Северному Кавказу — па Паўночным Каўказе

ходить по комнате — хадзіць па пакоі

летать по воздуху — лятаць па паветры

приказ по второму полку — загад па другім палку

тепло расходится по всему организму — цяпло разыходзіцца па ўсім арганізме

рассадить всех по местам — рассадзіць усіх па месцах

идти по следу зверя — ісці па следу звера

плыть по течению — плыць па цячэнню

идти по солнцу — ісці па сонцу

по следам противника — па слядах праціўніка

корабль шёл по ветру — карабель ішоў з ветрам

по направлению к городу — у кірунку (напрамку) да горада

по всем направлениям — ва ўсіх кірунках (напрамках)

работать по профсоюзной линии — працаваць па прафсаюзнай лініі

кампания по выборам в Верховный Совет Беларуси — кампанія па выбарах у Вярхоўны Савет Беларусі

дебаты по законопроекту — дэбаты па законапраекту

комиссия по составлению резолюции — камісія па складанню рэзалюцыі

кружок по изучению истории партии — гурток па вывучэнню гісторыі партыі

мероприятия по повышению урожайности — мерапрыёмствы па павышэнню ўраджайнасці

речь по аграрному вопросу — прамова па аграрнаму пытанню

он врач по профессии — ён урач па прафесіі

соревнования по футболу, по лыжам, по шахматам — спаборніцтвы па футболу, па лыжах, па шахматах

по расписанию — па раскладу

по приказу командира — па загаду камандзіра

работать по плану — працаваць па плану

начинать работу по гудку — пачынаць працу па гудку

это нам принадлежит по праву — гэта нам належыць па праву

по выбору — па выбару

по желанию — па жаданню

узнать по голосу, по глазам — пазнаць па голасе (па голасу), па вачах

вызывать по фамилии — выклікаць па прозвішчу

по правилам игры — па правілах гульні

по сообщениям газет — паводле паведамленняў газет

по моему мнению — на маю думку, на мой погляд

по его зову все явились — па яго закліку (на яго заклік) усе з'явіліся

ехать пароходом и по железной дороге — ехаць параходам і па чыгунцы (і чыгункай)

послать по почте — паслаць па пошце (поштай)

сообщить по телеграфу — паведаміць па тэлеграфу (па тэлеграфе, тэлеграфам)

говорить по телефону — гаварыць па тэлефоне

сделать что-либо по ошибке — зрабіць што-небудзь па памылцы

по знакомству — па знаёмству

не явиться на работу по болезни — не з'явіцца на працу па хваробе (з прычыны хваробы)

по разным причинам — па розных прычынах

старший по возрасту — старэйшы па ўзросту

ранний по времени — ранні па часу

добрый по характеру — добры па характару (характарам)

узнать по глазам — пазнаць па вачах

товарищ по университету — таварыш па універсітэту

брат по отцу — брат па бацьку

родственники по жёнам — сваякі па жонках

заниматься по часу в день — займацца па гадзіне ў дзень

по году не писал писем — па году не пісаў пісем

по выходным дням — у выхадныя дні (выхаднымі днямі)

по праздникам — у святы (святамі)

по утрам — раніцамі

я не видел его по целым неделям — я не бачыў яго цэлымі тыднямі

собираться по четвергам — збірацца па чацвяргах (чацвяргамі)

по весне — вясной, увесну

по осени — увосень, восенню

по рублю штука — па рублю штука

дать детям по яблоку — даць дзецям па яблыку

по разу — па разу

стрелять по противнику — страляць па праціўніку (у праціўніка)

стрелять по окопу, по блиндажам — страляць па акопе, па бліндажах

стучать по столу — стукаць па стале

плакать по мужу — плакаць па мужу

скучать по детям — сумаваць па дзецях (аб дзецях)

войти в воду по пояс — увайсці ў ваду па пояс

по сей день — па гэты дзень (да гэтага дня)

по сие время — да гэтага часу

по сегодня — да сённяшняга дня

он пошёл по воду — ён пайшоў па ваду

идти в лес по ягоды — ісці ў лес у ягады

по истечении срока — па сканчэнні тэрміну (пасля заканчэння тэрміну)

по одному человеку в ряд — па адным чалавеку ў рад

по два человека — па два чалавекі

по три рубля — па тры рублі

по четыре километра в час — па чатыры кіламетры ў гадзіну

по пяти, по семи, по десяти — па пяць, па сем, па дзесяць

по двадцати, по сорока, по пятидесяти, по сто — па дваццаць, па сорак, па пяцьдзесят, па сто

по пятисот, по семисот, по девятисот — па пяцьсот, па семсот, па дзевяцьсот

по двое, по трое — па двое, па трое

по полтора, по полторы — па паўтара, па паўтары

за ребёнком глядела няня — дзіця даглядала нянька

глядеть героем — выглядаць

гляди в оба — добра (пільна) глядзі

глядеть сквозь пальцы — глядзець праз пальцы

глядеть не на что — глядзець няма на што

глядя по кому-чему — гледзячы па кім-чым

на ночь глядя — на ноч гледзячы

на свет не глядел бы — на свет не глядзеў бы

ни на что не глядя — ні на што не гледзячы

того и гляди — чаго добрага

глядеть в глаза кому — глядзець у вочы каму

глядеть во все глаза, глядеть в оба глаза — глядзець на ўсе вочы, глядзець вачамі

глядеть в зубы кому — глядзець у зубы каму

глядеть в гроб (в могилу) — глядзець у магілу

глядеть косо на кого-что — глядзець коса на каго-што

глядеть на что чьими глазами — глядзець на што чыімі вачамі

глядеть прямо (смело) в глаза чему — глядзець прама (смела) у вочы чаму

глядеть смерти (опасности, гибели и т.п.) в глаза — глядзець смерці (небяспецы, гібелі и т.п.) у вочы

глаза бы (мои) не глядели на кого-что — вочы б мае не глядзелі на каго-што (не бачылі каго-што)

как (будто, словно) в воду глядел — як у ваду глядзеў

куда глаза глядят (идти, брести, бежать и т.п.) — куды вочы глядзяць (ісці, брысці, бегчы и т.п.)

это льстило его самолюбию — гэта цешыла яго самалюбства (давала ўцеху яго самалюбству)

ему льстило внимание молодёжи — яго цешыла (яму давала ўцеху, яму падабалася) увага моладзі

льстить себя надеждой — цешыць сябе надзеяй

слушаю и повинуюсь — слухаю і падпарадкоўваюся

все тела повинуются закону тяготения — усе целы падпарадкоўваюцца закону прыцягнення

просить чьего-либо покровительства — прасіць чыйго-небудзь заступніцтва (чыёй-небудзь апекі)

взять кого-либо под своё покровительство — узяць каго-небудзь пад сваю апеку (абарону)

общество покровительства животным — таварыства абароны жывёлы

под покровительством законов — пад аховай (пад апекай) законаў

оказывать кому-либо покровительство — заступацца за каго-небудзь, апекавацца над кім-небудзь, пратэжыраваць, рабіць пратэкцыю каму-небудзь, (делать поблажку) патураць каму-небудзь

покровительство искусству — спрыянне мастацтву (развіццю мастацтва), апекаванне над мастацтвам

покровительство экспорту — спрыянне экспарту (развіццю экспарту), пратэкцыянізм у адносінах да экспарту

посвятить в свои планы — падзяліцца сваімі планамі, адкрыць свае планы, азнаёміць са сваімі планамі, паінфармаваць аб сваіх планах, расказаць аб сваіх планах

посвятить в свои интересы — расказаць аб сваіх інтарэсах, увесці ў свае інтарэсы

посвятить себя музыке — прысвяціць сябе музыцы

посвятить свой труд годовщине Октября — прысвяціць сваю працу гадавіне Кастрычніка

посвятить свою жизнь народу — прысвяціць сваё жыццё народу

посвятить в рыцари — пасвяціць у рыцары

пощади меня — злітуйся нада мной, пашкадуй мяне

пощади своё здоровье — пашануй сваё здароўе, пашкадуй свайго здароўя

жизни не пощажу — жыцця не пашкадую

пощадить чью-либо жизнь — захаваць чыё-небудзь жыццё, дараваць каму-небудзь жыццё

снизойти к слабостям кого-либо — паблажліва аднесціся да слабасцей каго-небудзь

снизойти к кому-либо — зрабіць ласку каму-небудзь

ухаживать за больными — даглядаць хворых

ухаживать за женщиной — заляцацца да жанчыны

подвергнуть обстрелу — абстраляць, падвергнуць абстрэлу

подвергнуть обсуждению — абмеркаваць, паставіць на абмеркаванне

подвергнуть наказанию — пакараць, накласці кару

подвергнуть испытанию — узяць на выпрабаванне